देखासिकीले हिडाएको गलत बाटो
देखासिकीले हिडाएको गलत बाटो
- डा बच्चु कैलाश कैनी
आजको जमाना प्रतिस्पर्धाको
जमाना हो । समाज, व्यक्ति वा संस्थाको प्रगतिको लागि प्रतिस्पर्धा लाभदायक पनि हुन्छ
। काम, पढाई, ब्यापार, ब्यबसाय जस्ता रचनात्मक र प्रतियुत्पादक कुरामा हुने प्रतिस्पर्धाले
समाज, संस्था र मानिसलाई मजबुत बनाउँछ । प्रतिस्पर्धासंग कोही डराउनु पर्ने कुनै कारण
नै छैन । प्रतिस्पर्धा र देखासिकी फरक फरक कुरा हुन् ।
अहिलेको आधुनिक युगको
बिडम्बना के छ भने हामी प्रतिस्पर्धाको नाममा अस्वस्थ्य प्रतिस्पर्धा गर्न सिक्दैछौ
। अर्थात, अहिले देखासिखीको होडबाजीको समय चलेको छ । त्यो पनि आफू माथि पर्ने होडबाजी
वा अर्कोको देखासिकी गरेर समाजमा देखाउने होडबाजी ।
देखासिकी गरेर राम्रो
काम गर्नु प्रसंशनिय हो । अरुले हिडेंको राम्रो बाटोमा हिंड्नु र अरुको सिकेर आफूले
पनि प्रगति गर्नु राम्रो हो । सबैमा हरेक पटक हरेक क्षेत्रमा रचनात्मक काम गर्ने शैली, ज्ञान र सिप
नहुन पनि सक्छ । तसर्थ, राम्रो काम अरुबाट सिक्ने र आफ्नो ब्यबहारमा लागु गर्ने कुरा
सकारात्मक हो । मेरो यो लेख राम्रो कामको देखासिकी गरेर सही बाटोमा हिड्नेलाई सलाम
गर्दै नराम्रो कामको देखासिकी गरेर समाज बिगार्नेहरु पनि सप्रन सकुन भनेर प्ररणा दिन लक्षित छ ।
अधिकांश मानिस हरेक कुरामा
आफूलाई अरुसंग तुलना गर्छन । तुलना मात्रै हैन अरुले प्राप्त गरेको धन, पद, मानसम्मान
प्राप्तिको इर्श्या गर्छन र त्यस्तै हुने लोभ लालच राख्छन । अनि अरु जस्तै हुनको लागि
जे जस्तो बाटो पनि हिंड्न तयार हुन्छन । अर्कोलाई होचो देखाएर आफू अग्लो हुने प्रयास
गर्छन। यो प्रवृती गलत हो ।
आफ्ना छोराछोरीलाई प्रतिस्पर्धी
बनाउने होडबाजीमा महँगो स्कुल पढाउने चलन चलेको छ । अनि महँगो स्कुल पढाउनको लागि जे
जसरी भए पनि धन कमाउने होडबाजी चलेको छ । समाजमा धन कमाउनेलाई मात्र प्राप्त हुने मान
सम्मानले जसरी पनि धन कमाउने र 'ठूलो मान्छे' हुने होडबाजी चलेको छ । नाम र दाम एक
अर्काको पर्यबाची बनेको छ । दाम खर्च गरेर नाम कमाउनेहरु पनि नाक फुलाएर हिड्ने गरेका
छन् ।
एउटाले साइकल किने अर्कोले
मोटरसाइकल किन्ने, अर्कोले मोटरसाइकल किने झन् अर्कोले कार किन्ने होडबाजी छ । आवश्यकता
र हैसियत भन्दा देखासिखी गरेर भौतिक सुख सुबिधाको पछि लाग्ने र आफू माथि पर्ने होडबाजी
छ । चाढ पर्वको नाममा गरगहना देखाउने होडबाजी छ । बिहे, पूजापाठ वा अन्य कुनै भोजको
नाममा आफ्नो चरित्र नाङ्गो हुने गरी दिवा वा रात्रि भोज गर्नेहरुको अगाडी समाज नतमस्तक
हुन्छ र भोजमा सरिक हुँदै उसैको प्रसंशा गर्छ
।
देखासिखी गरेर धन कमाउने
होडबाजीमा भ्रष्टाचार, कालो ब्यापार, दलाली, कमिसनतन्त्र आदि मौलाएको छ । देश बनाउने
जिम्मा पाएका शिर्ष राजनीतिज्ञ, उच्च पदस्त
कर्माचारीदेखि अधिकांश व्यक्ति, निकाय र संघ
संस्था पनि बिकृतीको जालोमा फसेका छन् । यो प्रवृति मौलाउनुमा समाजमा हरेक व्यक्ति
र निकाय पनि उत्तिकै जिम्मेवार छन् । जसरी जे गरेर पनि ठूलो हुने यो होडबाजीमा को असल
र को गलत छुट्टाउने र त्यही अनुसार ब्यबहार गर्ने हो भने समाज सुधार हुन बेर लाग्दैन
।
आजको खुला अर्थतन्त्र,
भौतिक बिकास, प्रतिस्पर्धी समाज र पुँजीवादको बोलोबाल भएको समाजमा प्रतिस्पर्धा गर्नु,
कसैले प्रगति गर्नु र भौतिक धन सम्पती आर्जन गरेर सुख सयल गर्नु गलत र अन्यथा हुँदैन
। तर, प्रतिस्पर्धाको नाममा आफ्नो हैसियत बिर्सनु, अरुको देखासिकी गरेर गलत तरिकाले
नाम वा दाम कमाउने र समाजमा आफूलाई माथि देखाउने प्रवृति भने गलत हो ।
हरेक व्यक्तिको जीवनमा
प्रतिस्पर्धी अरु कोही हुनै सक्दैन । हरेक व्यक्तिले आफ्नो जीवनमा आफैंसंग प्रतिस्पर्धा
गर्ने हो । आफ्नो प्रस्थान बिन्दु र गन्तब्य आफैले तोक्ने हो । त्यसको लागि मेहेनत
पनि आफैले गर्ने हो । तर, बाहिरी संसारमा भने भई रहेको प्रगति भन्दा थप प्रगति र उन्नति
गर्न प्रतिस्पर्धा गर्नु अनिवार्य जस्तै हो । एउटा धावकले ट्रयाकमा उभिई सके पछि मेहेनत
गरेर आफ्नै भरमा अरुसंग प्रतिस्पर्धा गरेर जित्ने सपना देख्नु स्वाभाविक हो ।
हरेक व्यक्ति आफैंमा
प्रतिभाशाली हुन्छ । कोही सानो वा ठूलो नै छैन यो संसारमा । हरेकको अस्तित्व बराबर
छ । केवल मानिसले गर्ने काम वा भूमिका फरक हो । मानिसको काम वा भूमिकाको आधारमा फरक
ब्यबहार गर्नु भनेको अर्कोको भूमिका स्वीकार नगर्नु हो । त्यो आफैमा गलत प्रवृति हो
।
प्रतिस्पर्धा आफैमा नराम्रो
हैन । प्रतिस्पर्धालाई सहकार्यमा पनि बदल्न सकिन्छ । राम्रो काममा हुने होडबाजीलाई
पनि सहकार्यमा बदल्न सकिन्छ । त्यस्तै राम्रो कामको देखासिखीलाई पनि राम्रो मान्न सकिन्छ
। तर, नराम्रो काम जसले जे जसरी गरे पनि नराम्रो नै हुन्छ ।
No comments:
Post a Comment